ابزار مربیگری والیبال

به عنوان مربی به چه ابزاری نیاز دارم؟

ابزار اولیه برای مربیگری؛ لباس ورزشی، کفش مناسب برای سالن، سوت، تلمبه و سوزن توپ، یک جعبه کوچک کمک‏های اولیه و وسایلی از این قبیل هستند. اما به جز اینها به چه موارد دیگری نیاز هست؟

درک درست از بازی والیبال ( قوانین، ویژگی‌های منحصر به فرد والیبال، تکنیک‏ها و مهارت‏ها، سیستم‏‏ها، استراتژی‏ها و تاکتیک‏ها).

در فصل‏های قبلی این کتاب اطلاعات کلی درباره‏ی والیبال ارائه ‏شد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‏توانید از کتاب‏های منتشر شده در زمینه‏ی مربیگری والیبال، یا مراجعه به سایت‏های اینترنتی مانند ModernVolleyball.com یا Volleyball.ir اطلاعات مناسبی به دست آورید. موضوع مهم دیگر این است که دانش ما نسبت به هر چیزی تاریخ مصرف و اعتبار دارد، بنابراین یادگیری مداوم و به‏روز رسانی اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار است.

والیبال ورزش ضربه زدن به توپ است و نه گرفتن و حمل کردن توپ؛ در نتیجه یادگیری تکنیک‏ها و مهارت‏های والیبال و همینطور آموزش آنها زمان‏بر و دشوار است. از سوی دیگر به دلیل اینکه بازیکنان نمی‏توانند توپ را بگیرند، نگه دارند و یا حمل کنند، در نتیجه باید توانایی بالایی در تصمیم گیری سریع و درست، بازیخوانی و پیش‏بینی جریان بازی داشته باشند؛ و این وظیفه‎‏ی مربی است که با طراحی درست تمرینات این مهارت مهم (بازیخوانی و تصمیم‏گیری) را در بازیکنان پرورش دهد.

والیبال ورزش ضربه زدن به توپ است، در نتیجه مهارت بازیکنان در ضربه زدن به توپ به ویژه در آبشار، سرویس باید پرورش یابد. همینطور مهارت بازیکنان باید در ردگیری دیداری مسیر حرکت توپ از فواصل مختلف و انجام جابه‏جایی مناسب و هدایت توپ با ساعد، پنجه و یا ضربه زدن به توپ پرورش یابد.

بنابراین هدف نهایی مربی پرورش بازیکنانی خلاق است که دارای قدرت بازیخوانی بالا باشند و در شرایط مختلف بازی بهترین تصمیم را بگیرند و آن را به شکلی عالی و با اعتماد‏به نفس اجرا کنند. تربیت بازیکنانی متفکر که هر یک بتوانند بازیکنانی برنده و در آینده مربیانی موفق باشند.

یک معلم باشید ( نحوه‏ی درست و اثربخش آموزش دادن را بدانید).

یک مربی خوب باید یک معلم باشد. یک معلم خوب یک دانش‏آموز خوب است.

بسیار مهم است که مربی هر تکنیک و مهارت را به بازیکنان نشان دهد ( با اجرای خودش یا کمک مربی، نمایش فیلم، اجرای یک بازیکن دیگر و…) و سپس نکات کلیدی در اجرای آن مهارت را حداکثر در چهار کلمه به بازیکنان گوشزد نماید و سپس تمریناتی هدف‏دار، امتیازی و پیشرونده را برای بازیکنان طراحی کند. تمرینات باید از آسان به مشکل ( از نظر جسمانی) و از ساده به پیچیده ( از نظر ارزیابی ذهنی، پیش‌بینی و تصمیم‏گیری) و از تعدادبالا به کیفیت بالا طراحی و برنامه‏ریزی شوند. و در انتها، دادن بازخورد ویژه و شفاف در رویکردی مثبت و اصلاحی در افزایش کارایی تمرین و پیشرفت بازیکنان نقش زیادی دارد.

ایجاد محیط تمرینی مثبت و حمایت کننده؛ و نه تهدید کننده، ایمن و پرآرامش از نظر ذهنی و روانی و طراحی تمریناتی که برای هریک از بازیکنان چالشی ( تمرینات رقابتی، امتیازی و هدفدار) باشد از اهمیت بالایی در آموزش تکنیک‏ها و مهارت‏ها برخوردار است.

مربی باید شناخت درستی از هر بازیکن و نقاط قوت و ضعف او داشته باشد، و برای پیشرفت هر کدام از بازیکنان برنامه ریزی نماید. مهم است بازیکنان را به صورت انفرادی مربیگری کنید.

تا زمانی که بازیکنان یاد نگرفته‏اند، مربی چیزی به آنها آموزش نداده‏ است.

برنامه‌ریزی تمرینات و مسابقات

کوتاهی و غفلت در آماده‌سازی تیم و بازیکنان، یعنی آماده‌سازی بازیکنان و تیم برای شکست.

تمرینات باید پیشرونده باشند: از آسان به مشکل ( از نظر جسمانی)، از ساده به پیچیده
( از نظر پیش‏بینی، تصمیم‏گیری و بازیخوانی)، از آشنا به ناآشنا ( برای بازیکنان). و بازیکنان بیشترین تماس را با توپ داشته باشند.

اگر می‏خواهید مطمئن شوید تمرینات شما اثربخش هستند، فاکتورهای زیر را مد نظر قرار دهید:

آیا تمرین متناسب با توانایی‏های بازیکنان می‏باشد؟
آیا در تمرین بیشترین استفاده از توپ و تور می‏شود؟
آیا تمرینات شبیه بازی هستند و بازیکنان تماس زیادی با توپ دارند؟
آیا تمرینات هدف‏دار و امتیازی هستند؟
آیا تمرینات گروهی و تیمی هستند؟
آیا تمرینات رقابتی هستند؟
آیا آمادگی جسمانی بازیکنان را پرورش می‏دهید؟ ( سرعت، قدرت، استقامت، انعطاف‌پذیری، چابکی و چالاکی، هماهنگی و… ).
آیا توانایی بازیخوانی و تصمیم گیری بازیکنان را پرورش می‏دهید؟
آیا ظرفیت‏های جسمانی نونهالان را پرورش می‏دهید؟ ( پریدن، دویدن، ضربه زدن به توپ، هماهنگی، سرعت، تعادل، چابکی، پرتاب کردن و گرفتن توپ و … )

چشم‏انداز ( چه چیز در مربیگری برای شما از اهمیت بیشتری برخوردار است؟)

برنده شدن؟ پرورش همه جانبه بازیکنان؟ یا لذت بردن از بازی؟ مربی باید تعادل مناسبی بین این سه هدف برقرار کرده و اولویت‏های خود را تعیین نماید، و بداند که لذت بردن از بازی و تمرین و بانشاط بودن به معنی عدم سخت‏کوشی و جدی نگرفتن تمرینات نمی‏باشد.

اثربخش‏ترین کار در این زمینه آن است که برای هر بازیکن با توجه به سطح توانایی‏های او اهداف چالشی و ویژه تعیین کنید و به آنها انگیزه بدهید و هدایتشان کنید تا به این اهداف دست یابند. نکته کلیدی این است که هر کدام از بازیکنان با خودش رقابت کند نه با بازیکنان دیگر. هر بازیکن باید تلاش کند تا هر روز از روز قبل سخت‏کوش‏تر و باهوش‏تر باشد، و از بازیکنان بهتر از خود بیاموزد و به آنها احترام بگذارد. این هدف متعالی‏تر و چالشی‏تر از برنده شدن است.

هر مربی باید چهار جنبه از بازیکنان را پرورش دهد:

آماده سازی و پرورش ذهنی، روانی و آموزشی
آماده سازی و پرورش جسمانی
آماده سازی و پرورش تکنیکی و مهارتی
آماده سازی و پرورش تاکتیکی

اول پرورش بازیکنان، سپس برنده شدن.

در همه‏ی سطوح بازی، با حفظ سخت‏کوشی هوشمندانه می‌توان و باید از بازی والیبال لذت برد.

مهربان بودن
صبور بودن و داشتن عشق و محبت به نونهالان و نوجوانان.
کنترل زیادی روی خود داشته باشید، و با بازیکنان طوری رفتار کنید که گویی فرزند شما هستند. خود‏کنترلی از مهمترین ویژگی‏های یک مربی موفق است.
مراقب سلامت جسمی و روانی بازیکنان باشید.
بعضی از بازیکنان زودتر پیشرفت می‏کنند و بعضی دیرتر؛ با‏حوصله باشید. به همه‏ی بازیکنان انگیزه بدهید که تلاش کنند و از بازی والیبال لذت ببرند و موفقیت را تجربه کنند. تشویق همیشه معجزه می‏کند. منتظر کوچکترین حرکت مثبتی از بازیکنان باشد تا آنها را تشویق کنید.
سعی کنید اسم همه‏ی بازیکنان را بدانید و آنها را خوب بشناسید و ارتباط فردی با آنها برقرار نمایید.
مثبت باشید تا بازیکنانی مثبت پرورش دهید. با اشتیاق باشید تا بازیکنانی
پر شور و شوق پرورش دهید.

شخصیت
آیا الگوی رفتاری مناسبی برای بازیکنان خود هستید؟
همیشه و با همه‏ی افراد باادب و محترمانه رفتار کنید. به همه احترام بگذارید و از هیچ‏کس نترسید.
مربی باید شخصیت قوی داشته باشد: صداقت، شرافت و تعادل و ثبات در رفتار.
مراقب باشید که بازیکنان را تحقیر و تمسخر نکنید و هرگز آنها را تهدید نکرده و نترسانید. هرگز بازیکنان را با القاب تمسخرآمیز یا تحقیرآمیز صدا نکنید.
شخصیت یعنی چگونگی رفتار ما با افرادی که برای ما هیچ کاری نمی‏توانند بکنند.
به دنبال انجام کارهای درست باشید نه انجام کارهای آسان.
دانش و تجربه‏ی مربی برای او مهارت و قابلیت به بار می‌آورد، و شخصیت برای او احترام و اعتبار به همراه خواهد داشت، که با آن می‏تواند تیم و بازیکنان را رهبری کند.
هر چقدر که روی حُسن شهرت، بهبود شخصیت و اعتبار خود هزینه کنید، ارزشش را دارد.

بازیکنان بیش از آنکه از سخنان مربی خود بیاموزند، از رفتار و حرکات او می‏آموزند.

لبخند بزنید، بانشاط باشید و از مربیگری لذت ببرید.
همیشه با ظاهری مناسب و شیک در تمرینات حاضر شوید.
از تمرینات متنوع و بانشاط استفاده کنید.
از همه‏ی بازیکنان در تمرینات استفاده کنید و به همه موقعیت بازی و پیشرفت بدهید.
بدون اینکه به قوانین تمرین و و سخت‏کوشی در تمرین لطمه‏ای وارد شود، راه‏هایی را برای شوخی کردن و خندیدن با بازیکنان پیدا کنید.
شور و اشتیاق و انرژی شما باعث افزایش علاقه و شوق بازیکنان شده و آنها لذت بیشتری از والیبال خواهند برد.
سخت‏کوشی هوشمندانه و شور شوق دو بال برای موفقیت و اوج گرفتن هستند.