فاکتورهای حیاتی برای پیروزی در مسابقهCSFs ) Critical Success FactorS)

در والیبال پیشرفته هدف هر دو تیم، پیروزی در مسابقه می باشد که مستلزم برنامه ریزی برای پیروزی در هر ست و در هر رالی می باشد. بنابراین اولین هدف هر تیم پیروزی در هر رالی و کسب امتیاز می باشد؛ اما در جاییکه امکان کسب امتیاز وجود ندارد یا بسیار کم است،  هدف تیم این است که از امتیاز گرفتن تیم حریف جلوگیری کند و خطای خود را به حداقل برساند؛ به ویژه در حمله.

در والیبال از 4 روش می توان امتیاز کسب کرد:

• حمله Attack
• دفاع روی تور Block
• سرویس Serve
• خطای حریف Opponent errore

حمله به دو بخش تقسیم می شود:

A1: حمله پس از دریافت سرویس

A2: حمله برگشتی ( حمله پس از توپگیری یا پوشش مهاجم)

بنابراین کل امتیازات کسب شده هر تیم (T)  اینگونه به دست می آید:

T=A1+A2+B+S+O

همانطور که مشاهده می کنید اکثر امتیازات یک تیم از حمله (A)، خطای حریف (O) و دفاع روی تور(B) به دست می آید.

اما کدام فاکتورها در پیروزی یک تیم در هر ست از بازی، مهم و حیاتی هستند. تفاوت تیم برنده هر ست با تیم بازنده هر ست در چیست؟ دو پژوهش مجزا روی 40 ست از مسابقات لیگ جهانی و 76 ست از مسابقات لیگ سری آ ایتالیا در این مورد انجام گرفت که هر دو به نتیجه مشابه دست یافتند.

هر دو پژوهش به این نتیجه رسیدند که تفاوت تیم برنده هر ست با تیم بازنده، در اثر بخشی حمله (A) به ویژه حمله پس از دریافت سرویس (A1)، تعداد دفاع روی تور منجر به امتیاز (B) و اثربخشی سرویس می باشد.

در والیبال پیشرفته، تیم برنده به طور میانگین در هر ست 1/3 دفاع روی تور منجر به امتیاز انجام می دهد در حالی که این میزان برای تیم بازنده ست 8/1 می باشد. در حمله نیز شرایط تیم برنده و بازنده هر ست در جدول زیر نشان داده شده است:

در دریافت سرویس، تیم برنده فقط 3% بهتر از تیم بازنده دریافتِ خوب انجام داده بود و در توپگیری تقریباً عملکردی مشابه داشتند. در سرویس اثربخشی تیم برنده 6/11% و تیم بازنده 7/5% بود.

نکته مهم دیگر این است که بر خلاف باور بسیاری از مربیان، خطا به طور کلی فاکتوری تعیین کننده در پیروزی یا شکست نیست. شاید به این دلیل باشد که ماهیت خطاها با هم متفاوت هستند. ماهیت خطا در سرویس با خطا در حمله یا کنترل توپ، کاملاً با هم تفاوت دارند. به نظر می رسد خطا در حمله فاکتوری مهم باشد، ولی اگر سرویس های بی خطا، تأثیر گذار باشند و دریافت اول تیم مقابل را دچار مشکل کنند که متعاقباً حمله حریف (یکی از فاکتورهای مهم برای پیروزی) نیز دچار مشکل می شود، شاید 4-5  یا حتی 6 خطای سرویس در هر ست نیز قابل توجیه باشد.

در مسابقه فینال لیگ جهانی 2013، در طول 3 ست، تیم روسیه 26 خطا مرتکب شد، در حالی که برزیل فقط 17 خطا مرتکب شد؛ ولی بازی با نتیجه 3-0 به سود روسیه پایان پذیرفت. از این 26 خطای روسیه، 18 خطا در سرویس بود در حالیکه برزیل فقط 5 خطا در سرویس داشت. از سوی دیگر اثربخشی تیم روسیه در حمله 4/39% بود ولی اثربخشی حمله تیم برزیل فقط 4/18%بود؛ در حالیکه دریافت اول دو تیم بسیار به هم نزدیک بود؛ روسیه 55% دریافت خوب و برزیل 53% دریافت خوب. در دفاع روی تور؛ روسیه در طول 3 ست بازی، 7 دفاع روی تور انجام داده بود، در حالی که برزیل فقط 2 دفاع روی تور انجام داده بود.

بنابراین، اثربخشی بالا در حمله و سرویس و تعداد دفاع روی تور منجر به امتیاز، فاکتورهای مهم در پیروزی تیم هستند.