روش بازی در والیبال

روش بازی در والیبال

نونهالان برای اینکه درک درستی از بازی والیبال پیدا کنند، نیاز دارند که در طول تمرینات و بازی‏های تمرینی با مفاهیم زیر آشنا بشوند و مربی نیز باید در این راستا به آنها کمک کند:

• شناخت زمین خود و زمین حریف؛ محافظت از زمین خود و حمله به زمین حریف
• گوش دادن به حرف‏های مربی و فرمانبری از دستورات او
• شناسایی، برقراری ارتباط و همکاری با بازیکن ‏هم‏تیمی
• شناسایی و زیر نظر گرفتن حرکات بازیکن حریف
• همکاری و ارتباط با بازیکنان هم‏تیمی برای غبله بر حریف
• درک درست بازی سه ضرب در والیبال
• ارسال دقیق و با ارتفاع مناسب توپ به سمت بازیکنان هم‏تیمی؛ به ویژه در دریافت‌اول.
• توانایی ارسال پاس با ارتفاع مناسب به سمت هم‏ تیمی.
• عبور هدفمند توپ به سمت محل مناسب یا خالی در زمین حریف.
• توانایی ارسال سرویس‏ های هدفمند، دقیق و باثبات.
• توانایی انجام دفاع روی تور در برابر مهاجم حریف
• توانایی جاگیری مناسب برای توپگیری
• ارسال پاس پس از توپگیری و سازماندهی حمله پس از توپگیری
• توانایی حمایت و پوشش ساختار یافته مهاجم

توانایی بازی در مینی والیبال؛ 11 و 12 ساله‏ ها ( ابتدا در زمین 4 متر در 4متر، سپس در زمین 5متر در 5 متر، و سپس در زمین 6 متر در 6 متر به صورت سه نفره)

بسیار مهم است که بازیکن بتواند در این مرحله، سرویس‏ هایی را که از فاصله 10 یا 11 متری به سمت او می‏آیند به خوبی کنترل کرده و به طرف بازیکن هم ‏تیمی هدایت کند. در این مرحله بازیکنان باید درک درستی از فرآیند تاکتیکی حمله ( دریافت سرویس، ارسال پاس، حمله و حمایت از مهاجم) و اجرای آن داشته باشند؛ و همینطور فرآنید تاکتیکی دفاع و سازماندهی مجدد حمله را بشناسند (سرویس، دفاع روی تور، توپگیری در داخل زمین، ارسال پاس پس از توپگیری، حمله و حمایت از مهاجم).

در طول انجام بازی‏های مینی‌والیبال باید تمرکز روی حداکثر تلاش، لذت بردن از بازی، و یادگیری برای پیشرفت باشد، نه مربی و نه بازیکنان و نه والدین نباید به نتیجه‏ی بازی یا مسابقه اهمیت زیادی بدهند. نکته مهم سخت‏کوشی هوشمندانه‏ی بازیکنان، احساس موفقیت در والیبال، تعداد تکرار بالا، جسارت و  ریسک پذیری آنهاست.

پرورش توانایی ارتباط کلامی و غیرکلامی با هم‏ تیمی‏ ها، بازیخوانی، تصمیم‌گیری سریع و درست، اعتماد به نفس، ریسک‌پذیری و نترسیدن از خطا کردن نیز در این مرحله اهمیت زیادی دارد (هیچ بازیکنی نمی‏خواهد مرتکب خطا شود، ولی خطا کردن، به شرط عملکرد و بازی با نگرشِ سخت‏کوشی هوشمندانه، بخشی از فرآیند یادگیری است) .

همینطور بازیکنان باید بیاموزند با بازیکنان هم ‏تیمی، حریف، داوران، مربیان، تماشاگران و … رفتاری مثبت، مؤدبانه و با احترام داشته باشند. در این مرحله بازیکنان باید بیاموزند تا از کاپیتان تیم حرف‏شنوی داشته باشند.

توانایی بازی در میدی والیبال؛ 13 و 14 ساله ‏ها ( در زمین 6 متر در 6 متر، سپس در زمین 7 متر در 7 متر و به صورت 4 نفره)

علاوه بر پرورش تمام توانایی‏ های ذکر شده در مینی والیبال، بازیکنان باید توانایی خود را در دریافت سرویس‏ هایی که از فاصله 14 یا 15 متری به سمتشان می‏آید، و زدن ضربات متنوع در حمله(ضربه در مسیر مستقیم، وسط، زاویه، ضربه‏ی آرام، جاخالی انداختن و …) پرورش دهند. همینطور باید در زدن سرویس‏های هدفمند، سریع و با ثبات  به گوشه ‏های زمین، جلوی زمین و نزدیک تور، بین دریافت کننده‏ ها، به سمت دریافت کننده‏ی ضعیف‏تر و … توانایی خود را گسترش دهند. بازیکنان باید بتوانند از همه‏ نقاط پشت خط انتهایی به همه‏ نقاط زمین حریف سرویس بزنند.

در این مرحله بازیکنان باید توانایی و مهارت خود در دفاع روی تور و استراتژی‏ها و تکنیک‏های توپگیری را تقویت کنند. مهارت‏هایی‌مانند، افت به پهلو، افت به‌جلو، شیرجه زدن، شیرجه یک‌دست یا سُر خوردن و … ، باید متناسب با توانایی‏ های جسمانی بازیکنان در این مرحله پرورش یابد. همینطور باید بتوانند پاس به پشت بدهند با پرش پاس بدهند و همینطور مهارت خود را در ارسال پاس با ساعد و ارسال پاس با پنجه همراه با افت به پهلو پرورش دهند.

نه در مینی والیبال و نه در میدی والیبال نباید هیچ بازیکنی به صورت تخصصی فقط در یک پست یا یک منطقه از زمین بازی کند. بازیکنان باید در همه‏ پست ‏ها و مناطق زمین بازی کنند تا همه ‏ مهارت‏های پایه‏ والیبال را به درستی بیاموزند و بازیکنی همه‏ کاره باشند. همه‏ بازیکنان باید بتوانند از همه‏ مناطق زمین دریافت سرویس انجام دهند، آبشار بزنند، پاس بدهند، توپگیری کنند، سرویس بزنند و … .

در مینی والیبال و میدی والیبال، هدف اصلی پرورش بازیکنانی همه‏ کاره است که دارای انعطاف‏پذیری تکتیکی و تکنیکی بالا هستند، توانایی خوبی در بازیخوانی و تصمیم گیری دارند، هر رالی سخت‏کوش ‏تر و باهوش ‏تر از رالی قبل بازی می‏کنند، ریسک می‏کنند و از اشتباه کردن نمی‏ترسند و توانایی بالایی در همکاری، ارتباط مثبت، انضباط و کار‏ تیمی دارند.

توانایی بازی در زمین 9 متر در 9 متر و به صورت 6 نفره؛ 15 ساله و بیشتر ( ابتدا در زمین 8 متر در 8 متر و سپس در زمین 9 متر در 9 متر)

در این مرحله بازیکنان باید علاوه بر تمام آنچه که در مینی والیبال و میدی والیبال گفته شد، توانایی خود را در دریافت سرویس‏ از پهلو، دریافت سرویس‏ های پرشی و دریافت سرویس ‏هایی که از فاصله 17، 18 متری به سمتشان می‌آید، پرورش دهند. همینطور باید توانایی خود را در حمله روی پاس‏های سریع و کم‏ قوس، پاس‌های ارسالی از فاصله‌های زیاد و از مرکز و انتهای زمین توسعه دهند. استفاده از دست مدافعان روی تور برای کسب امتیاز، و حمله از پشت خط سه متر، توانایی‏های دیگری هستند که بازیکنان باید در این مرحله بیاموزند. استفاده از سرویس‏های پرشی- موجی و پرشی- چرخشی قدرتمند نیز در این مرحله باید آغاز شده و پرورش یابد. همینطور بازیکنان باید توانایی خود را در دفاع روی، انواع جابه‏جایی‏ ها در دفاع روی تور و تشکیل ایمن و ساختاریافته‏ی دفاع روی تور دو نفره پرورش دهند. در این مرحله بازیکنان باید توانایی‏ های تکنیکی خود در حمله،‏ دریافت سرویس، ارسال پاس، سرویس، توپگیری، دفاع روی تور و انواع جابه‏جایی‏ها را تحکیم بخشیده و خطاهای تکنیکی خود را اصلاح کنند.

با شروع بازی شش نفره بازیکنان باید درک و توانایی خود از سیستم‏ ها و مجموعه ‏های تاکتیکی والیبال، قوانین چرخش، جاگیری در شرایط مختلف بازی و وظایف تاکتیکی خود را گسترش دهند و با توجه به علاقه، قابلیت‏های جسمانی و حرکتی، و مهارت‏های تکنیکی خود، در یک پست تخصصی (پاسور، لیبرو، مدافع میانی، دریافت‏ کننده-مهاجم، بازیکن قطر پاسور)، به فعالیت خود در والیبال ادامه دهند. به این ترتیب هم بازیکنی همه‏ کاره و هم بازیکنی تخصصی خواهند بود.

در طول این مرحله بازیکنان باید درک تاکتیکی درستی نیز از فرآیند بازی والیبال به دست آورند. والیبال از دیدگاه تاکتیکی به دو مجموعه‏ تقسیم‌بندی می‏شود که ارتباط زنجیر واری بین اجزای هر مجموعه وجود دارد:

مجموعه‏ اول از دیدگاه تاکتیکی:

• دریافت سرویس ( 5 نفره یا M,Wشکل، 4 نفره یا   N ,U شکل، 3 نفره، 2نفره).
• ارسال پاس( ارسال پاس با پرش، پاس به پشت، پاس‏ سریع و کم قوس، پاس بلند، انواع پاس‏ های سرعتی کوتاه جلوی پاسور، کوتاه پشت پاسور، بریده و…، ارسال پاس برای مهاجم خط عقب، پاس‏های ترکیبی و …)
• حمله ( حمله در مسیرهای مختلف، ضربه با قدرت‏های مختلف، استفاده از دست مدافعان برای کسب امتیاز و …)
• پوشش مهاجم یا حمایت از مهاجم ( سیستم 2-3، سیستم 3-2، سیستم 1-4)

مجموعه‏ی دوم از دیدگاه تاکتیکی:

• سرویس ( سرویس پرشی- موجی، سرویس پرشی- چرخشیِ قدرتمند، سرویس به گوشه‏ های زمین، سرویس به سمت دریافت کننده‏ ی ضعیف‏تر، سرویس بین دریافت کننده‏ ها، سرویس به جلوی زمین و نزدیک تور و … )
• دفاع روی تور ( دفاع روی تور یک نفره، دو نفره و در سطوح بالا و در برابر مهاجمان قدرتمند تشکیل دفاع روی تور سه نفره، دفاع با تعهد، دفاع عکس‌العملی و…).
• توپگیری ( در سطوح مبتدی، شش جلو؛ در سطوح متوسط و پیشرفته، شش عقب و انتخاب استراتژی‏های مختلف متناسب با نقاط ضعف و قوت تیم خودی و تیم حریف)
• ارسال پاس پس از توپگیری
• حمله
• پوشش مهاجم یا حمایت از مهاجم

مفهومی مهم در مدیریت استعدادها در مرحله استعدادسازی و شکل گیری

توانایی ها و عملکرد اولیه  نونهالان و نوجوانان ارتباط کمی با توانایی ها و عملکرد نهایی آن ها دارد. یکی از دلایل این ارتباط پایین این است که میزان بلوغ نونهالان و نوجوانان تفاوت زیادی با هم دارد.

کلمه استعداد مربوط به پتانسیل می شود. ممکن است نونهال یا نوجوانی پتانسیل بالایی داشته باشد ولی در حال حاضر عملکرد خوبی نداشته باشد( به دلیل میزان بلوغ کمتر، سابقه تمرینی کمتر و …)، و برعکس یعنی ممکن است نونهال یا نوجوانی در حال حاضر عملکردی بسیار عالی داشته باشد ولی پتانسیل تبدیل شدن به یک بازیکن سطح بالای بین المللی را نداشته باشد. تحقیقات نشان داده است که موفقیت اولیه شاخص غیرقابل اعتمادی برای موفقیت در بلند مدت می‌باشد. آمارها نشان می‌دهد که کمتر از 10% افرادی که در بزرگسالی در رشته خود نخبه بودند، در بین سال‌های 11 و 12 سالگی عملکردی شاخص داشته اند. بنابراین نمی توان به دقت پیش بینی کرد که کدام نونهال یا نوجوان در آینده به سطح بالا خواهد رسید، و این روند استعدادیابی، پرورش استعدادها، نخبه یابی و پرورش نخبه‌ها، فرآیندی مستمر می‌باشد.