شش مرحله برای پرورش بازیکنانی در سطح جهانی ورزش والیبال،مرحله ششم: مرحله اوج عملکرد و قهرمانی

مرحله ششم: مرحله اوج عملکرد و قهرمانی
مرحله اوج عملکرد و قهرمانی دارای دو بخش میباشد : بخش اول، اوج عملکرد و تلاش برای قهرمانی است که به یادگیری و کسب تجربه بازیکنان برای نمایش اوج عملکرد و یادگیری چگونه برنده شدن در برابر حریفان سطح بالای قارهای و جهانی میپردازد و اینکه بازیکنان در محیط پرچالش ورزش پیشرفته چگونه عمل کنند، و بخش دوم بهرهگیری از این تجربهها در کسب عناوین مهم جهانی و تداوم این قهرمانیها میباشد.
این مرحله (که مخصوص بازیکنان سطح بالا ست و شاید بسیاری از بازیکنان به این مرحله نرسند) شامل تمرینات تخصصی با شدت بالا، برنامهریزی با ساختار منظم و یکپارچه سازی یک ساله و یا چند سالهی برنامهها میباشد. در طول این مرحله (که کسب عناوین قهرمانی در جهان و تداوم این قهرمانیها در آن وجود دارد) تمرینات آماده سازی در بالاترین و تخصصیترین حد خود به اجرا درمی آید و بازیکن باید بهترین عملکرد خود را به نمایش بگذارد. آمادهسازی جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی (که شامل مهارتهای تصمیمگیری نیز می شود)، آمادهسازی ذهنی- روانی و بهینه سازی ظرفیتهای شخصی و سبک زندگی در کاملترین و حرفهای ترین حالت ممکن انجام میشود. یک تیم کامل از متخصص های ورزشی باید به طور کامل در کادر فنی و گروه برنامه ریزی و دورهبندی تمرینها حضور داشته باشند. پرورش بازیکنان در سطح جهانی، نیازمند مربیان، امکانات، برنامهریزی، سازماندهی و اجرا در سطح جهانی میباشد.
موارد بنیادین در مرحله اوج عملکرد و قهرمانی
- سن شناسنامه ای تقریبی برای ورود به این مرحله، برای مردان تقریباً 21 سال، برای دختران تقریباً 20 سال. ولی علاوه بر سن شناسنامهای، سطح عملکردی عاملی مهم و تعیین کننده برای ورود به این مرحله میباشد.
- حفظ و بهبود ظرفیتهای جسمانی و بهینهسازی و به اوجرسانی آمادگی جسمانی.
- پرورش و به اوج رسانی مهارتهای تکنیکی، تاکتیکی و تاکتیک انفرادی (مهارتهای مربوط به بازیخوانی و تصمیمگیری در طول بازی).
- شبیه سازی همه شرایط بازی در طول تمرینات و انجام تمرینات شبیه بازی با تکرار و شدت بالا.
- توجه ویژه به برنامههای منظم ریکاوری و بازیابی توان؛ به عنوان بخش مهمی از فرآیند آمادهسازی و رسیدن به اوج عملکرد.
- توجه ویژه به بیشینه کردن ظرفیتهای جانبی و آموزش بازیکنان (بازیکنان، دانش آموز یا دانشجوی والیبال باشند).
- افزایش مداوم انفرادی سازی برنامههای تمرینی.
- رسیدن به اوج عملکرد با تمرکز روی همه رفتارها و برنامهها.
- دوره بندی دو یا سه گانه (دو یا سه اوج عملکرد) با هدف قراردادن مهمترین تورنمنت برای رسیدن به بالاترین اوج عملکرد در آن دوره از مسابقات.
- تمرینات آمادهسازی با 9 تا 15 جلسه تمرینی در هفته (شامل تمرینات آمادهسازی جسمانی، تکنیکی و تاکتیکی).
- در ابتدای دوره 60% کل زمان تمرینات به تمرینات گروهی و شبیهبازی و مسابقه اختصاص مییابد و به تدریج این میزان به 75% زمان تمرینات افزایش مییابد.
- حضور در تعداد کافی از مسابقات و تورنمنتهای سطح بالا برای افزایش تجربه و مهارتهای بازی.
توجه به جزئیات و ویژگیها و شرایط هر بازیکن، در برنامهریزی تمرینات و سازماندهی مسابقات در این مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است. آمادهسازی بازیکنان و رساندن آنها به اوج عملکرد نیازمند تمرکز مداوم روی هدف و برنامهریزی دقیق و ارزیابی مداوم برنامهها می باشد، هرگونه کوتاهی و غفلت در آنالیز شرایط و هدفگذاری، برنامهریزی و سازماندهی، اجرا و کنترل و ارزیابی مداوم فرآیند آمادهسازی منجر به خطا در رسیدن به اوج عملکرد میشود (خطا در آماده سازی تیم و بازیکنان، یعنی آماده کردن بازیکنان و تیم برای شکست.). استفاده از تیم پشتیبان با سطح دانش و تجربه مناسب در برنامه ریزی تیم برای رسیدن به اوج عملکرد امری مهم و ضروری است (پزشکی- ورزشی، علوم ورزشی، آنالیز عملکرد، فن آوری و …).
در نهایت، موفقیت بازیکنان در این مرحله تأثیر زیادی از اجزای برنامه تمرینی میپذیرد. برای برنامه ریزی کارآمد و اثر بخش نیاز به آگاهی دقیق از ویژگیها و نقاط قوت و ضعف هر یک از بازیکنان (جسمی، ذهنی، تکنیکی و تاکتیکی) و همین طور واکنش آنها به محرکهای تمرینی و محیطی میباشد.
برای برنامه ریزی و کنترل و ردگیری بهتر شرایط بازیکنان در مراحل مختلف، اطلاعات مربوط به بازیکنان و همین طور برنامهریزی تمرینها در مراحل مختلف رشد بازیکنان باید ثبت و بایگانی شوند تا در آمادهسازی و برنامهریزی انفرادی برای هر بازیکن که امری دشوار و پیچیده است مورد استفاده قرار گیرند؛ البته در این بین تعهد مسئولین، مربیان و بازیکنان به بهبود مستمر عملکرد، از ویژگیهای مهم در این مرحله حساس و تعیین کننده میباشد.
ویژگیهای کلیدی تمرینی و عملکردی
این مرحله، مرحلهای است که بازیکنان نخبه و مستعد باید تمرینات شدیدی را که مناسب برای موفقیت در سطح بینالمللی است دنبال کنند؛ بنابراین پرورش بازیکنان در سطح جهانی نیازمند روشهای تمرینی، تجهیزات، تسهیلات، مربیان و از همه مهمتر نگرش و طرز فکری در سطح جهانی میباشد.
پرورش مهارتها
در این مرحله، پرورش تاکتیکهای انفرادی (مهارت تشخیص و بازیخوانی و تصمیمگیری در طول بازی و در شرایط مختلف) در اولویت قرار میگیرد. در عین حال دیگر مهارتهای حرکتی پایه، مهارتهای تخصصی والیبال و بازی در ساختار استراتژیکی تیم نیز باید در طول تمرین و مسابقه به طور عمومی پرورش یابند. بازیکنان اکنون نقاط قوت و ضعف حریفان خود را میدانند و در عین حال برای برنده شدن و کسب مقام رقابت میکنند. بازیکنان اکنون در اجرای مهارتها به سطح عالی رسیدهاند و با توجه و متناسب با شرایط فیزیولوژیکی و ذهنی و فکری خود، آنها را به شکلی ویژه و خاص اجرا میکنند به طوری که به آنها کمک می کند تا در شرایط پرفشار و سریع بازی به رقابت بهتر پرداخته و برنده شوند. یک جملهی رایج در بین مربیان سطح بالا این است که در این مرحله، عملکرد و میزان پیشرفت بازیکنان، 90% متأثر از عملکرد ذهنی، سبک زندگی و شخصیت آنهاست. بازیکنان باید در اوج آمادگی جسمانی و تکنیکی قرار گیرند و از انعطاف پذیری تاکتیکی بالایی برای واکنش نشان دادن به شرایط مختلف بازی برخوردار باشند. تجربهی تلاش برای اجرای بهترین عملکرد در شرایط پرفشار و پر استرس مسابقه، و رقابت برای برنده شدن، بازیکنان را قادر میسازد تا محدودیتهای خود را به چالش بکشند و رشد کنند تا به بالاترین سطح جهانی برسند.
نکات کلیدی این مرحله:
– پرورش مهارتهای کاربردی برای بازی در سطح جهانی.
– بیشینه کردن برنامههای آماده سازی جسمانی.
– بیشینه کردن برنامههای دورهبندی تمرینات برای رسیدن به اوج عملکرد.
آماده سازی ذهنی و روانی
در این مرحله تمام مهارتهای ذهنی و روانی باید به بهترین شکل به اجرا درآیند و بازیکن با بهرهگیری از آنها بهترین عملکرد را در مسابقات بینالمللی و لیگهای حرفهای داشته باشد. با توجه به سطح عملکرد، فشارهای جدیدی به وجود می آید؛ در این مرحله پیروزی و برنده شدن با زندگی بازیکنان ارتباط بیشتری دارد، چرا که بازیکنان اغلب با توجه به عملکردی که دارند درآمد کسب میکنند. این موضوع باعث ایجاد استرس ذهنی میشود چرا که بازیکنان باید تلاش مداومی برای حفظ خود در بالاترین سطح ملی و بینالمللی داشته باشند. هرگونه ضعف در آمادگی ذهنی و روانی بازیکنان باید مورد ارزیابی و اصلاح قرار گیرد تا به ثبات عملکرد آنها در مسابقات سطح بالا و حرفهای کمک کند. این فشارهای ذهنی و روانی همه مهارتهای ذهنی و روانی پرورش یافته تا آن زمان را به چالش کشیده و ارزیابی میکند؛ نگرش رشد یافته، تمرکز روی هدف و قدرت سرسختی ذهنی موارد مهم این مرحله هستند.
نکات کلیدی مربوط به آماده سازی ذهنی و روانی در این مرحله:
– بازیکن از نظر ذهنی آماده باشد تا در هر شرایطی بهترین عملکرد خود را به اجرا بگذارد؛ سرسختی و قدرت ذهنی.
– پذیرش استرس عملکرد و رقابت که مرتبط با شرایط زندگی میباشد؛ نگرش رشد یافته و خوشبینی.
ریکاوری
بازیکنان در این مرحله بیشتر سفر می کنند و در مواردی مربیان آنها تغییر میکنند؛ به همین دلیل مربیان باید به سرعت اطلاعات جامع و کاملی از بازیکنان جدید خود به دست آورند و برنامه تمرین، مسابقه و استراحت را با توجه به ویژگیهای فردی بازیکنان طراحی کنند؛ ایجاد بانک اطلاعاتی برای ویژگی های هر بازیکن می تواند بسیار کاربردی باشد.
بازیکنان باید روشهای اثر بخش و مناسب ریکاوری برای خودشان را یافته، و آنها را به طور مداوم مورد استفاده قرار دهند، و از آزمودن روشهای جدید ریکاوری در مسابقات مهم خودداری کنند.
از موارد مهم و تعیین کننده که باید در این مرحله مورد توجه ویژه قرار گیرد، تداوم و تکامل انجام تمرینات پیشگیری کننده از مصدومیت میباشد که باید همه روزه مورد استفاده قرار گیرند تا طول عمر ورزش حرفهای بازیکنان طولانیتر شود و با حداقل مصدومیت، دوران ورزشی خود را سپری کنند.
نکات مهم در مورد ریکاوری در این مرحله:
- با توجه به امکان تغییر مربیان، توجه ویژه به شرایط انفرادی هر یک از بازیکنان.
- دوره بندی مناسب تمرینات و استفاده از روشهای مناسب ریکاوری و بازیابی توان، با توجه به برنامه مسابقات.
- پرهیز از آزمودن روشهای جدید ریکاوری در مسابقات مهم.
- تداوم و تکامل تمرینات پیشگیرانه.
شخصیت
این مرحله، مرحله دستیابی به هدف و به نتیجه رسیدن است. جوانانی که تمام مهارتها و ظرفیتهایی را که در مراحل قبل یاد گرفته اند، اکنون آنها را به کار میبرند، تا به اوج عملکرد خود دست یافته و بتوانند مقامهای ملی و بینالمللی کسب کنند. اکنون زمان اجرا و کوشش برای تعالی است، تعالیای که به کسب سکوهای جهانی منتهی میشود. به منظور ادامه عملکرد بر مبنای ارزشهای قبلی (شادابی، نظم، احترام، انصاف و بازی جوانمردانه، اراده، مسئولیت پذیری، رقابت) بازیکنان اکنون باید روی ترکیب اجرای عالی عملکرد و سلامتی برای بیشینه کردن پتانسیل خود تمرکز کنند.
اصول و ارزشهای بازیکنان در این مرحله تحکیم مییابد و فقط در نتیجه تجربه تغییر خواهند یافت. بازیکنان در محافظت از حق و حقوق خود درک بهتری از قوانین سیستم حاکم بر ورزش کشور و جهان خواهند داشت. بازیکنان در اجرای بهتر قوانین و سیستم حاکم بر ورزش بهتر است همواره از خود این سئوالات را بپرسند که آیا به حق و حقوق دیگران احترام میگذارند یا خیر؟ آیا کمک میکنند که سیستم ورزش عملکرد سالم و عادلانه ای داشته باشد؟ آیا به بهبود وجههی والیبال در کشور و در جهان کمک میکنند؟ و… آنها اکنون درک میکنند که آنها مسئول حفظ سلامتی خود، کیفیت عملکرد در مسابقه، و همین طور دستیابی به اهداف هستند. و نکتهی کلیدی در این میان آن است که روی چیزهایی که تحت کنترل شان است تمرکز کنند ؛ سخت کوشی هوشمندانه و خوش بینی و خوش قلبی. آنها نیاز دارند تا عادتهای سالمی را در غذا خوردن، خواب و حفظ تعادل عاطفی به دست آورند.
اکنون برنده بودن به طور بدیهی با نتیجه بازی تعیین میشود، و وسوسهی استفاده از میان بُرها یا روشهای غیر اخلاقی برای برنده شدن هنوز وجود دارد، چرا که بازیکنان قدرت شهرت، شکوه و قهرمانی را درک میکنند. بازیکنان نخبه نیاز دارند که به آنها یادآوری شود که اهمیت احترام به ارزشها و اصول خود و آنهایی را که در راه رسیدن به این جایگاه به آنها کمک کرده اند؛ فراموش نکنند. رفتارهای غیراخلاقی نه تنها به حسن شهرت بازیکن و زندگی او لطمه میزند؛ بلکه ممکن است به مربیان، هم تیمی ها، خانواده و دوستان آنها نیز آسیب برساند. تقلب و رفتارهای غیر اخلاقی باعث تنها شدن بازیکنان و مربیان میشود. هیچ کس به اینکه یک متقلب است افتخار نمی کند، حتی اگر با این تقلب به قهرمانی برسد. مربیان باید بازی جوانمردانه و حرکت در مسیر درست با سبک زندگی مناسب و سالم را در بازیکنان خود تقویت کنند؛ به نحوی که آنها به انجام چنین رفتارهایی افتخار کنند. اکنون این بازیکنان نخبه و معروف، الگوی بسیاری از نوجوانان و جوانان هستند، حتی اگر خودشان این موضوع را درک نکرده باشند. حسن شهرت و ثبات رفتاری به بازیکنان کمک میکند تا بیشتر در ورزشی بمانند و سپس به عنوان مربی به کودکان و نوجوانان جامعهی خود کمک کنند تا به بازیکنانی بهتر در والیبال و انسانهایی بهتر در جامعه تبدیل شوند. در نتیجه مربیان هرگز توسعه و پرورش شخصیتی بازیکنان را نباید دست کم بگیرند. فراموش نکنیم که ما می توانیم قهرمان باشیم بدون اینکه حتی یک جام قهرمانی به دست آورده باشیم.
نکات کلیدی در این مرحله:
- کوشش برای برنده شدن؛ البته نه به هر قیمتی، بلکه با رعایت بازی جوانمردانه.
- بهترینی که میتوانی باش؛ این تعالی واقعی است.
- اگر بهترین عملکرد خود را به اجرا گذاشتی به خودت افتخار کن؛ صرف نظر از نتیجه.
- سالم زندگی کردن، احترام به دیگران، و کمک به بازیکنان نونهال و نوجوان برای پیشرفت.
- میتوانی قهرمان باشی، بدون اینکه حتی یک جام قهرمانی به دست آورده باشی.
بانوان
در این مرحله، عادتهای مثبت غذایی و تغذیه مناسب در قبل، حین و بعد از تمرین باید به خوبی آموزش داده شود و توسط بازیکنان اجرا گردد؛ اهمیت این موضوع هرگز نباید دست کم گرفته شود، چرا که برای موفقیت در سطوح بالای بینالمللی موضوع کلیدی و حیاتی است. تمام بانوان ورزشکار باید تشویق شوند و مورد حمایت قرار گیرند تا انرژی از دسته رفته خود را از منابع درست تامین کنند؛ در طول تمرینات حرفه ای و پرفشار بهرهگیری از یک متخصص تغذیه ضروری به نظر می رسد.
بعضی از بانوان والیبالیست ممکن است در طول این مرحله باردار شوند. حمایت و نظارت از سوی یک متخصص برای حفظ سلامتی مادر و فرزند لازم است. پس از زایمان، گذراندن دوره ی ریکاوری مناسب مهم و ضروری است. گذراندن دورهی ریکاوری مناسب و طی کردن دورهی آماده سازی کامل برای بازگشت به تمرین و مسابقه زیر نظر پزشک متخصص و مربی آگاه مهم و ضروری است.
نکات کلیدی در این مرحله:
– به اجرا درآوردن عادتهای غذایی مثبت.
– در موارد مربوط به بارداری و زایمان، همه موارد مربوط به تمرینات و ریکاوری پس از زایمان باید زیر نظر متخصص صورت گیرد.
مسابقات
در این مرحله مسابقه یا مسابقات مهم، نوع برنامه ریزی تمرینات را تعیین می کنند، به طوری که به دیگر مسابقات به عنوان آمادهسازی یا کسب تجربه برای مسابقه اصلی نگریسته میشود. ماهر شدن و به اوج رسیدن در والیبال تقریباً در این مرحله کامل میشود، و این بازیکنان به عنوان چهرههای ورزشی ملی شناخته می شوند و الگوی بسیاری از نوجوانان و جوانان خواهند شد. برنده شدن در بالاترین سطح مسابقات بینالمللی هدف این مرحله می باشد.
نسبت تمرین به مسابقه نیز همچنان پر اهمیت است. برای بهترین نتیجه در بلند مدت، به طور عمومی و با کاهش تدریجی؛ از اواسط این مرحله 25% از زمان تمرینات ، باید صرف تمرینات انفرادی شوند (این میزان در ابتدای دوره 40% می باشد)؛ و با افزایش تدریجی؛ از اواسط این مرحله 75% از زمان تمرینات باید صرف تمرینات گروهی 6 به 6، بازیهای دوستانه و مسابقات رسمی گردد ( این میزان در ابتدای دوره 60% می باشد.). البته با توجه به دورهی آماده سازی و نقاط قوت و ضعف بازیکنان، این میزان میتواند کمی تغییر کند.
نکات کلیدی در این مرحله:
– درک این موضوع که فعالیت ورزشی بازیکن، کل زندگی او را در برمیگیرد و تحت تأثیر قرار می دهد.
خلاصه مطالب مربوط به مرحله اوج عملکرد و قهرمانی
مرحله اوج عملکرد و قهرمانی، آخرین مرحله در مسیر ورزش حرفهای و رقابتی بازیکن میباشد. به این ترتیب، هر کدام از اجزای این مرحله قدمی است به سمت آماده کردن بازیکن برای رسیدن یا ماندن در بالاترین سطح بینالمللی. این آماده سازی اغلب سالها زمان میبرد و نیازمند دوره بندی مناسب تمرینات و یک شبکه حمایتی گسترده از مدیران بالادستی و میان دستی، متخصصین علوم ورزشی و مربیان میباشد.
به این مرحله می توان به صورت دو مرحله به هم پیوسته نیز نگریست:
مرحله (1): مرحله اوج عملکرد و تلاش برای قهرمانی ( کسب تجربه و یادگیری چگونه قهرمان شدن) که در آن بازیکن به اوج عملکرد در سطح بینالمللی میرسد و راههای برنده شدن در محیط پرفشار والیبال سطح بالا و مسابقات حساس را میآموزد؛ طول این مرحله با توجه به شرایط ذهنی و روانی و شخصیتی بازیکنان، و همین طور پست تخصصی آنها می تواند متغیر باشد. بازیکنانی که عملکرد سطح بالایی دارند، معمولاً از حدود سن 20 سالگی وارد این مرحله می شوند.
مرحله (2): مرحله کسب قهرمانی و عناوین بینالمللی و ثبات عملکردی: بازیکن در مسابقات مهم قاره ای و جهانی و المپیک مقام کسب میکند و قهرمان میشود و این سطح عملکردی را حفظ میکند. وابسته به شرایط جسمانی، سبک زندگی و علاقه و انگیزه بازیکن؛ این مرحله می تواند حتی تا حدود سن 40 سالگی هم ادامه یابد.
توجه به جزئیات برنامه تمرین و سازماندهی مناسب مسابقات از جنبههای اصلی در این مرحله می باشد. دوره بندی سالیانه تمرینات که شامل دورههای آمادهسازی، مسابقه و استراحت می باشد، به بازیکنان کمک میکند تا در مسابقات مهم و اصلی در اوج عملکرد خود قرار گیرند. چنین برنامه ای را نمی توان بدون شناخت کامل نقاط قوت و ضعف بازیکنان و ظرفیتهای تمرینی آنها تدوین کرد.
حرفه ای شدن در والیبال؛ به گونهای که بازیکن در هر شرایطی بهترین عملکرد خود را به اجرا درآورد، و برنامهریزی دقیق تمرینات به گونهای که بازیکن در مسابقات مهم قادر باشد اوج عملکرد خود را به اجرا بگذارد؛ این موارد اکنون از اهمیت بیشتری نسبت به دورههای قبل برخوردار است. ریکاوری مناسب نیز در این مرحله میتواند بسیار تعیین کنند باشد، چرا که بازیکنان زمان زیادی در اردو و مسافرت هستند و نیاز دارند که سیستم عملکردی آنها بدون خطا کار کند.
فراموش نکنیم که برای تربیت بازیکنان حرفهای به مربیان حرفهایتر نیاز داریم؛ میزان حرفهای بودن به این موضوع بر میگردد که برای موفقیت و پیشرفت چقدر تمرکز و تعهد داریم و حاضریم چه میزان وقت و هزینه صرف کنیم؟
لیست بایدهای این مرحله
- بازیکنان را طوری تمرین دهید تا در مسابقات مهم و اصلی در اوج عملکرد باشند. از مسابقات غیرمهم برای مدلسازی کاهش حجم تمرینات استفاده کنید.
- دورهبندی مناسب تمرینات با توجه ویژه به حجم و شدت بهینهی تمرینات در دورههای مختلف؛ توجه کامل به ویژگیهای فردی هر بازیکن.
- حرفه ای شدن کامل در والیبال. تقویت قدرت ذهنی، پرورش نگرش رشد یافته و سبک سالم متعادل زندگی
- ایجاد وقفههای پیشگیرانه در تمرینات برای پرهیز از بیشتمرینی و والیبال زدگی؛ هم از نظر جسمی و هم از نظر ذهنی و روانی.
- دوره بندی یگانه، دوگانه، سه گانه و یا چندگانه (چند اوج عملکرد)، با توجه به تقویم مسابقات داخلی و بینالمللی.
- ادامه دادن به اصلاح و عالی شدن در مدلسازی کاهش حجم تمرین قبل از مسابقات مهم.
- ادامه دادن به برنامهریزی چهارساله.
- استفاده از نسبت 25% به 75% برای تمرین (تمرینات انفرادی و آمادگی جسمانی) به مسابقه (تمرینات 6 به 6، بازیهای دوستانه، بازیهای رسمی).
- به حداکثر رساندن ظرفیت جانبی بازیکنان. بازیکنانی که به سقف محدودیتهای ژنتیکی خود رسیدهاند، با بهرهگیری از ظرفیتهای جانبی میتوانند عملکرد خود را بهبود دهند.
پست های مرتبط

آبان 17, 1403

آبان 16, 1403
دیدگاهتان را بنویسید