مراحل آموزش تکنیکها و مهارتهای والیبال
مراحل آموزش تکنیکها و مهارتهای والیبال
همانطور که اشاره شد این مرحله در آموزش تکنیک ها بسیار مهم است و مربیان و بازیکنان باید مراحل آموزش و یادگیری تکنیکها و مهارتهای والیبال را بدانند تا مرحله به مرحله پیش بروند. با توجه به اینکه یادگیری مهارتهای والیبال دشوار و زمانبر است؛ بنابراین بازیکنان، مربیان و خانوادهها باید صبور، سختکوش و مشتاق باشند.
مرحله اول: پایه ها
در مرحله اول بازیکنان باید پایه های والیبال را بیاموزند و این پایهها را که بنیان و اساس کار آینده آنها خواهد بود محکم و استوار سازند. این پایه ها شامل این موارد میشود ولی محدود به اینها نیست: توانایی بالا در گرفتن و پرتاب کردن توپ، ضربه زدن به توپ با هماهنگی بالا، ردگیری دیداری توپ و تصمیمگیری و جابهجایی مناسب، حالت آماده مناسب، جابهجایی موزون و هماهنگ، ارسال با پنجه به جلو، پهلو و پشت، ارسال با ساعد از محدودهی بدن و افت به پهلو، ارسال سرویس از پایین و از بالا در جهتهای مختلف، دفاع روی تور یک نفره، توانایی آبشار زدن در مسیر مستقیم و زاویه و جاخالی انداختن.
حرکت، بازی کردن، لذت بردن و نشاط، و موفقیت را تجربه کردن و پرورش یافتن، باید اولویت مربیان و والدین در این مرحله باشد. به این ترتیب تصور لذتبخشی از ورزش و از والیبال در ذهن نونهالان نقش میبندد که در تمام طول زندگی ماندگار خواهد بود.
مهم ترین نکته در مرحلهی پایه این است که تمرینات لذت بخش و بانشاط باشند و علاوه بر جسم، از نظر ذهنی نیز بازیکنان را پرورش دهد. یکی از مهمترین جنبهها در پرورش ذهنی بازیکنان این است که آنها مهمترین مهارت والیبال را بیاموزند: مهارت بازیخوانی و تصمیمگیری.
یادگیری مهارتهای پایه برای نوآموزانی که دارای شرایط ذهنی و جسمی متوسط هستند و هفتهای دو یا سه جلسه تمرین با کیفیت میکنند ( تمرین شبیه بازی، چالشی، هدفدار و امتیازی) و تعداد تماسهای بالایی با توپ دارند، شاید حدود 2 سال به طول انجامد.
مرحله دوم: تکنیکها
در این مرحله بازیکنان باید تکنیکهای کاربردی در والیبال را بیاموزند. مهمترین چیزی که در این مرحله بازیکنان باید بیاموزند، ماهر شدن در بازیخوانی و ردگیری دیداری توپ میباشد. با توجه به اینکه والیبال ورزش ضربه زدن به توپ است و نه گرفتن و حمل کردن توپ، در نتیجه بازیکنان وقت زیادی برای فکر کردن، تصمیم گیری و جابه جایی ندارند؛ بنابراین باید توانایی بازیکنان در بازیخوانی و ردگیری دیداری توپ افزایش یابد.
برای تقویت قدرت درک شرایط بازی و بازیخوانی بازیکنان، باید تمرینات رقابتی و شبیه بازی طراحی کرد که فرآیند تمرین برای بازیکنان قابل پیش بینی نباشد. تمرینات قالبی و تکراری، کمکی به افزایش مهارت بازیکنان در بازیخوانی نمیکند. برای افزایش توانایی بازیکنان در ردگیری دیداری توپ، باید تمرینات را از فواصل کم و از زمینهای بازی کوچکتر آغاز نمود و به تدریج فواصل و ابعاد زمین را بیشتر کرد. افزایش تدریجی فاصله ها، نکته های مهم است که نباید آن را دستکم گرفت.
مهمترین تکنیکهایی که بازیکنان در این مرحله باید بیاموزند، تکنیک دریافت سرویس، توپگیری، ارسال پاس جلو و پاس پشت، آبشارهای متنوع و فریبنده روی پاسهای سریع و پاسهای ارسالی از مناطق مختلف زمین، ارسال انواع سرویس به مناطق مختلف زمین، ارسال با ساعد از پهلو و تکنیکهای توپگیری ( شیرجه زدن، افت به جلو و پهلو، سُر خوردن و … ) و انجام دفاع روی تور دونفره با استفاده از انواع جابهجاییها میباشد.
همانطور که چهره بازیکنان با هم متفاوت است پتانسیلها و قابلیتهای جسمانی، ذهنی، فکری و شکل مغز آنها نیز با هم متفاوت است. بنابراین سرعت و میزان یادگیری بازیکنان با هم متفاوت است و مربیان باید هوشمندانه عمل کرده و تمرینات را متناسب با شرایط انفرادی بازیکنان سازگار کنند. اندکی از بازیکنان خیلی سریع یاد میگیرند، خیلی از بازیکنان یادگیری متوسطی دارند، و بعضی از بازیکنان نیز خیلی کند یاد میگیرند. صبور، سختکوش، امیدوار و هوشمند باشید. سختکوشی هوشمندانه و خوشقلبی و مهربان بودن، تنها راه موفقیت و پیشرفت است.
بهترین راه برای پرورش بازیخوانی و ردگیری دیداری در بازیکنان، انجام بازیهای 1 با 1
( همکاری دو بازیکن) و 1 در برابر 1 (رقابت دو بازیکن)، 2 با 2 ( همکاری دو تیم یا بازی با هم) و 2 در برابر 2 ( رقابت دو تیم یا بازی در برابر هم)، 3 با 3 (همکاری دو تیم یا بازی با هم) و 3 در برابر 3 ( رقابت دو تیم یا بازی در برابر هم)، 4 با 4 ( همکاری دو تیم یا بازی با هم) و 4 در برابر4
( رقابت دو تیم یا بازی در برابر هم) میباشد. این بازیها باید در زمینهای با ابعاد کوچکتر انجام شود به نحوی که بازی برای بازیکنان چالشی باشد و همینطور تعداد تماسها با توپ زیاد بوده و رالیها طولانی باشند. به تدریج و با افزایش مهارت بازیکنان، ابعاد زمین نیز باید افزایش یابد تا به 6 متر در 6 متر (بازی مینی والیبال 3 به 3) و سپس 7 متر در 7 متر (بازی میدی والیبال 4 به 4 ) برسد. سپس بازیکنان آماده بازی 6 نفره در زمین 9 متر در 9 متر هستند. در این حالت هم میتوان بازیهای چالشی و آموزشی متنوعی با تغییر تعداد نفرات هر تیم و ارتفاع تور و ابعاد زمین برای بازیکنان طراحی نمود.
مرحله سوم: مهارتهای انفرادی (خلاقیت)
هر بازیکن دارای ویژگیهای جسمی و ذهنی منحصر به فرد میباشد، ساختار مغز بازیکنان مانند چهرههایشان با هم متفاوت است، شیوههای تصمیمگیری متفاوتی دارند، دوران کودکی و مدرسه و والدین آنها با هم فرق میکنند، بعضی خلاقیت بیشتری دارند و بعضی ساختار یافته و منظم بازی میکنند و … . همین طور که بازیکنان پرورش مییابند و در تکنیکها ماهرتر میشوند، وظیفهی مربی است که آنها را راهنمایی کند تا از یک بازیکن بزرگ که از نظر جسمی، ذهنی و فکری شباهت زیادی به او دارد تقلید کنند. این تقلید باید مدتی ادامه یابد و سپس بازیکن در اوایل دهه دوم زندگی خود، سبک و شیوه اختصاصی خودش را مییابد؛ هرچند این تقلید میتواند همچنان ادامه یابد، چراکه بازیکنان با دیدن بسیار خوب میآموزند.
آنچه که مربیان و بازیکنان باید به آن توجه ویژه کنند این است که یادگیری و آموزش مهارتهای پایه و تکنیکها باید به خوبی و به طور کامل انجام شود و سپس بازیکن به سراغ تقلید از بازیکنان مناسب و متناسب رفته و مهارتهای فردی خود را پرورش دهد. مهارتهایی که مختص همان بازیکن بوده و در شرایط دشوار بازی میتواند آنها را به کار گیرد.
مرحله چهارم: تاکتیکهای انفرادی
تاکتیک انفرادی یعنی انتخاب گزینه مناسب در نحوهی اجرای تکنیک با توجه به عملکرد حریف و شرایط بازی. مثلاً در پاسوری؛ مهارت پایه یعنی ارسال پاس جلو و پاس پشت؛ تکنیک یعنی ارسال پاس با پرش، ارسال پاس مناسب به کنارها با ساعد، ارسال پاس از پهلو، ارسال انواع پاس سرعتی، جاخالی انداختن، ارسال پاس مناسب از میانه زمین به کنارها و …؛ مهارت انفرادی یعنی ارسال پاس یکدست به مسافتهای طولانی، ارسال جاخالی غافلگیر کننده به انتهای زمین، ارسال پاس سریع از روی خط سه متر و میانه زمین، ارسال پاس سرعتی با ساعد و … ؛ تاکتیک انفرادی یعنی اینکه پاسور قبل از ارسال پاس، مدافعان روی تور حریف و حتی بازیکنان توپگیر حریف را مشاهده و ارزیابی کند و با استفاده از تکنیک و یا مهارت انفرادیِ مناسب، پاسی با کیفیت مناسب به بهترین محل ارسال نماید.
دیدگاهتان را بنویسید